امروزه با توجه به عوارض مختصر و گاهاً جدی عمل جراحی که ممکن است با بی اختیاری همراه باشد اکثر مراکز درمانی معتبر دنیا ابتدا از درمان های مراقبتی از قبیل پماد نیتروگلیسیرین ۲/۰ درصد و یا پمادهای دیلتیازم استفاده می کنند که میزان موفقیت آن حدود ۶۵-۶۰ درصد است.
مشکلات تجویز این داروها سردرد و نیاز به مدت زمان طولانی مصرف و گاهاً عدم رضایت بیماران است. داروی دیگری که امروزه از آن استفاده می شود سم بوتولونیوم است که داخل عضله داخلی مقعد تزریق می شود و تأثیر آن بین ۸۵-۷۰ درصد گزارش شده است و در تحقیقات اینجانب حدود ۷۷ درصد درد و علایم بیمار برطرف شده است و از محاسن آن سرپایی بودن و بدون عارضه بودن آن است و سریعاً قابل تزریق است و نیاز به بیهوشی و بی حسی ندارد و به صورت سرپایی قابل انجام است و از معایب آن هزینه بالای دارو در ایران است. ضمنا چون زخم بیمار را بسیار زجر میدهد ترمیم زخم نیز باید صورت گیرد که این عمل هم میتواند بدون بیهوشی صورت گیرد .
راه نهایی درمان شقاق یا شقاق مزمن جراحی است که در این عمل معمولاً قسمتی از عضله اسفنگتر داخلی قطع شده و گاهاً نیاز به برداشتن زوائد پوستی نیز می شود. طبق آمار و تحقیقات انجام شده پاسخ به درمان شقاق نیز ۹۵ درصد است و نتیجه آن نیز سریع تر است و بایستی با دقت کافی انجام شود تا از عوارض احتمالی آن جلوگیری شود. معمولاً جراحی اسفنگتروتومی در دست جراح ماهر عوارض آن بسیار کم است.بسیاری بر این عقیده هستند که درمان جراحی در 20 درصد موارد باعث شقاق بی اختیاری میشود که دیگر به مهارت جراح ربطی ندارد .
من شخصا براین عقیده هستم که در موارد استثائی از جراحی باید استفاده کرد و بهتراست از بوتیلیوم توکسین استفاده کرد که میتوانیم به نتیجه خود یعنی شل کردن اسفنکتر برسیم و از بی اختیاری هم دیگر خبری نیست و نتایج حاصله تقریبا با جراحی شباهت دارد با در نظر گرفتن عدم نیاز به بستری در بیمارستان و بیهوشی و هزینه کمتر بنابراین روشدرمان شقاق با لیزر اینجانب روشی بسیار پسندیده است.
شقاق مقعد یک پارگی یا زخم سطحی( tear) در ناحیه آنودرم (پوشش سلولی مقعد) است.علامت شاخص شقاق مقعد، درد شدید و خونریزی، موقع اجابت مزاج است. خونریزی معمولاً روشن بوده و بصورت رگه ای روی مدفوع دیده میشود. ( خون در مدفوع ) گاهی بیمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج می برد. در معاینه فیزیکی، با کنار زدن دو طرف باسن ممکن است، شقاق دیده شود اما اگر دیده نشد، دلیل عدم وجود این بیماری نمی باشد. معمولاً درد بیمار، آنقدر شدید است که امکان معاینه انگشتی رکتوم و یا رکتوسکوپی وجود ندارد. در صورتیکه شکی در مورد تشخیص وجود دارد و یا احتمال بیماریهای دیگر مانند آبسه پری آنال وجود دارد بهتر است بیمار توسط متخصص شقاق مقعد زیر بیهوشی معاینه شود.فشار زیاد و طولانی هنگام اجابت مزاج در توالت های ایرانی یکی از عوامل پارگی مقعد است.مراحل درمان شقاق حاد مقعدبیشتر شقاق های حاد نیاز به بعضی درمان های خانگی شامل نشستن در یک تشت آب ولرم برای چندین ساعت در روز، افزودن فیبر به رژیم غذایی و به کار بردن ملین یا نرم کننده های مدفوع دارند.جهت درمان شقاق مقعد باید سیکل درد، اسپاسم و ایسکمی شکسته شود. اولین قدم درمانی تجویز ملین هایی است که مدفوع را حجیم و شل می کنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصیه می کنیم. در این مرحله تجویز پماد آنتی هموروئید (حاوی مواد بیحس کننده ، کورتون و مواد نرم کننده می باشد) و یا ژل لیدوکائین می تواند کمک کننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنین درمانی بهبود می یابند. در صورتیکه پاسخ درمانی کافی گرفته نشد، و یا شقاق از نوع مزمن بود، می توان از داروهای دیگری استفاده کرد.بعضی افراد در عرض ۱ یا ۲ روز با درمان خانگی بهبود می یابند. در ضمن درد نیز از بین می رود. ممکن است شقاق چندین هفته تا بهبود کامل طول بکشد. گاهی شقاق ها بدون درمان بهبود می یابد.برای درمان شقاق حاد مقعد سعی کنید از یبوست پیشگیری کنید. یبوست می تواند مانع بهبود شقاق شود و شقاق ممکن است شما را در هنگام اجابت مزاج دچار اضطراب کند.ممانعت از اجابت مزاج فقط یبوست را افزایش خواهد داد و باعث می شود شقاق را باز و دردناک نگه دارد.خوردن مقدار زیادی آب و دیگر مایعات مدفوع را نرم کرده و اجابت مزاج را راحت تر خواهد کرد. برعکس مصرف زیاد چای باعث افزایش یبوست می شود.
زخم و شقاق مقعدزخم و شقاق
مقعد یک پارگی یا زخم سطحی( tear) در ناحیه آنودرم (پوشش سلولی مقعد) است. این زخم خطی، بصورت طولی در فاصله خط دندانه ای و پوست قرار دارد و چون این ناحیه گیرنده های حسی بسیار زیادی دارد، یک وضعیت فوق العاده دردناک ایجاد می کند .انواع درمان شقاق مقعد (فیشر)شقاق به دو گروه حاد و مزمن تقسیم میشود. شقاق طی ۱۲ هفته اولی که ایجاد میشود از نوع حاد محسوب می گردد. درمان شقاق حاد سبب اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد می گردد که خود منجر به افزایش درد، گسترش پارگی و کاهش خونرسانی به آنودرم میشود. این چرخه درد، اسپاسم و ایسکمی سبب عدم بهبودی زخم شده و شقاق مزمن بوجود می آید.حدود ۹۰% موارد شقاق در خط وسط و پشت آنوس ایجاد میشوند. بقیه موارد در خط وسط و قدام آنوس دیده میشوند. کمتر از ۱% موارد نیز دو طرفه هستند. علت شایع بودن شقاق در خلف را خونرسانی ضعیف تر این ناحیه نسبت به ناحیه قدامی و کاهش انعطاف پذیری بدلیل استخوانی بودن آن می دانند. اگر یک شقاق مزمن در نواحی غیر از خط وسط دیده شود می تواند نشانه بیماریهای دیگری همچون کرون، ایدز، سیفلیس، سل و یا لوسمی باشد.نشانه شقاق مقعدعلامت شاخص شقاق مقعد، درد شدید و خونریزی، موقع اجابت مزاج است. خونریزی معمولاً روشن بوده و بصورت رگه ای روی مدفوع دیده میشود. گاهی بیمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج می برد.در معاینه فیزیکی، با کنار زدن دو طرف باسن ممکن است،درمان شقاق دیده شود اما اگر دیده نشد، دلیل عدم وجود شقاق مقعد نمی باشد. معمولاً درد بیمار، آنقدر شدید است که امکان معاینه انگشتی رکتوم و یا رکتوسکوپی وجود ندارد. در صورتیکه شکی در مورد تشخیص شقاق مقعد وجود دارد و یا احتمال بیماریهای دیگر مانند آبسه پری آنال وجود دارد بهتر است بیمار زیر بیهوشی معاینه شود.شقاق حاد خود را بصورت یک زخم خطی نشان می دهد. اما شقاق مزمن زخم وسیعتری است که لبه های برجسته دارد و فیبرهای سفید عضله اسفنکتر داخلی در کف آن دیده میشود. اغلب در سمت خارجی این زخم یک منگوله پوستی( Skin tag) و در سمت داخلی آن یک پاپیلای مقعدی هیپرتروفیه( sentinel pile) یا زائده نگهبان دیده میشود.جهت درمان شقاق باید سیکل درد، اسپاسم و ایسکمی شکسته شود. اولین قدم درمانی تجویز ملین هایی است که مدفوع را حجیم و شل می کنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصیه می کنیم. در این مرحله تجویز پماد آنتی هموروئید (حاوی مواد بیحس کننده ، کورتون و مواد نرم کننده می باشد) و یا ژل لیدوکائین می تواند کمک کننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنین درمانی بهبود می یابند. در صورتیکه پاسخ درمانی کافی گرفته نشد، و یا شقاق از نوع مزمن بود، می توان از داروهای دیگری استفاده کر